De mogelijkheid dat advocatenkantoren medegefinancierd worden door externe aandeelhouders is een onderwerp dat momenteel veel aandacht krijgt binnen de juridische gemeenschap. Terwijl het Europees Hof van Justitie zich buigt over de vraag of dit in strijd is met het Europese recht op vrij verkeer van kapitaal, zijn de meningen over de praktische implicaties verdeeld.
Lage kapitaalintensiteit
De kapitaalbehoefte van Nederlandse advocatenkantoren is relatief laag. De meeste kantoren huren hun panden en de grootste uitgaven zijn vaak salarissen. Grote investeringen in IT, zoals in AI, zijn meestal goed te overzien en kunnen uit lopende middelen gefinancierd worden. Dit maakt externe aandeelhouders overbodig voor de meeste kantoren. Het standpunt is dat als een kantoor zijn dagelijkse operaties niet uit zijn eigen middelen kan bekostigen, er waarschijnlijk grotere problemen zijn.
Groei en innovatie
Aan de andere kant kan extern kapitaal wel degelijk bijdragen aan groei en innovatie, vooral voor kleinere kantoren die grote investeringen in technologie nodig hebben. Externe aandeelhouders kunnen helpen bij een professionaliseringsslag die moeilijk zelfstandig te realiseren is. Dit kan bijvoorbeeld bijdragen aan betere IT-infrastructuur, wat uiteindelijk de dienstverlening aan cliënten ten goede komt.
Kernwaarden van de advocatuur
Een belangrijk argument tegen externe aandeelhouders is dat de onafhankelijkheid van advocaten in gevaar komt. Advocaten moeten onafhankelijk kunnen opereren, wat een van de kernwaarden van de advocatuur is. Externe aandeelhouders kunnen andere belangen hebben, wat kan leiden tot conflicten die de kwaliteit van de dienstverlening en het vertrouwen in de advocatuur schaden. Externe aandeelhouders streven vaak naar korte termijn rendement, wat niet altijd in het belang van de cliënt is.
Beursnotering als alternatief
Een alternatief voor private equity is een beursnotering, zoals al gebeurt in het Verenigd Koninkrijk. Dit zorgt voor een brede basis van kleine aandeelhouders, wat minder risico’s met zich meebrengt op het gebied van zeggenschap. Echter, dit maakt een kantoor ook afhankelijk van beurswaarde en marktwerking, wat weer nieuwe uitdagingen met zich meebrengt.
De Britse ervaring
In het Verenigd Koninkrijk zijn enkele advocatenkantoren genoteerd aan de Londense beurs. Dit heeft hen in staat gesteld om kapitaal aan te trekken voor groei en expansie, en om te investeren in technologie en strategische overnames. Toch heeft dit model ook zijn nadelen, zoals de afhankelijkheid van beurswaarde en de mogelijke druk op winstmaximalisatie ten koste van de kwaliteit van dienstverlening.
Continuïteit en opvolging
Externe aandeelhouders kunnen ook een rol spelen in de continuïteit van kantoren. Bijvoorbeeld wanneer partners richting pensioen gaan en hun eigendom willen kapitaliseren. Dit kan echter ook leiden tot overfinanciering, wat de orde der advocaten wil vermijden. Het is dus een afweging tussen de voordelen van extra kapitaal en de risico’s die dit met zich meebrengt.
Innovatie in Legal Tech
De ontwikkeling van legal tech en AI verloopt in de advocatuur relatief traag. Vooral kleinere kantoren kunnen moeite hebben met de benodigde investeringen. Externe financiers kunnen hier een uitkomst bieden, mits er duidelijke afspraken worden gemaakt over de zeggenschap en onafhankelijkheid van de advocaten.
Risico’s en reputatie
Het toelaten van externe aandeelhouders brengt risico’s met zich mee, zoals een mogelijke aantasting van de reputatie van het kantoor. Cliënten kunnen argwanend worden en vrezen voor hogere tarieven en minder tijd voor zaken. Daarnaast kan een ander businessmodel leiden tot een standaardisatie van de dienstverlening, wat de kwaliteit niet altijd ten goede komt.
Toekomstperspectief
Ondanks de mogelijkheid dat het Europees Hof van Justitie positief beslist over externe aandeelhouders, lijkt het onwaarschijnlijk dat dit snel een standaardpraktijk wordt in Nederland. De meeste advocatenkantoren zullen waarschijnlijk vasthouden aan hun huidige model, waarbij partners zelf de benodigde kapitaal inbrengen en de onafhankelijkheid gewaarborgd blijft.
Het debat over externe aandeelhouders in advocatenkantoren blijft voorlopig vooral theoretisch. Voorlopig is het wachten op de definitieve beslissing van het Hof en hoe de Nederlandse advocatuur hierop zal reageren. Wat de uitkomst ook mag zijn, het is duidelijk dat de belangen van de cliënt altijd voorop moeten blijven staan. Start nu met FORES en ervaar zelf de voordelen. Maak vandaag nog uw account aan.
